KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI
Krzysztof Kamil Baczyński – patron roku 2021
22. stycznia 2021 roku – 100. rocznica urodzin
„Elegia o… [chłopcu polskim]”
Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą,
haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią,
malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg,
wyszywali wisielcami drzew płynące morze.
Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć,
gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami.
Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg,
przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg.
I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc,
i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut – zło.
Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.
Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?
20 III 1944 r.
Smutek, zaduma i dość upiorna wizja śmierci – Baczyński wielokrotnie w swoich wierszach daje upust emocjom, które targały nie tylko nim, nie tylko innymi przedstawicielami Pokolenia Kolumbów, ale i zwykłymi ludźmi, którym przyszło żyć w dobie okupacji. Utwór ten został ukończony w marcu 1944 roku, jak czytamy w dodanym przez autora dopisku. Na kilka miesięcy przed śmiercią Baczyńskiego, żołnierza-poety, który zginął podczas Powstania Warszawskiego, walcząc za wolną stolicę. Wierszowa wizja podobna była do losów wielu młodych ludzi, którym przyszło bić się za ojczyznę. Los chciał, że wśród nich znalazł się i Baczyński, jeden z najbardziej utalentowanych poetów tamtego okresu.
Krzysztof Kamil Baczyński – patron roku 2021
Posłowie Sejmu RP ustanowili rok 2021 rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (1921-1944). W ten sposób posłowie postanowili uczcić 100. rocznicę urodzin tego najwybitniejszego przedstawiciela poetów czasu wojny, pokolenia Kolumbów, młodych ludzi którzy aktywnie uczestniczyli w walce z hitlerowskim okupantem.
Życiorys
Krzysztof Kamil Baczyński był synem Stanisława Baczyńskiego, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, żołnierza Legionów Polskich oraz Stefanii z domu Zieleńczyk, nauczycielki i autorki podręczników szkolnych, katoliczki pochodzącej ze zasymilowanej rodziny żydowskiej.
Ucząc się w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego działał w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Spartakus”, półlegalnej organizacji uczniów szkół średnich pod patronatem PPS i był współredaktor jej pisma „Strzały”. W roku rozpoczęcia drugiej wojny światowej zdał egzamin maturalny. Po utworzeniu getta w Warszawie, został z matką po stronie aryjskiej, biorąc na siebie ryzyko rozstrzelania na miejscu, w razie wykrycia żydowskiego pochodzenia.
Od 1940 publikował konspiracyjne tomiki wierszy (m.in. pod pseudonimem Jan Bugaj), a także anonimowo w podziemnych antologiach i czasopismach („Dzień Warszawski”, „Miesięcznik Literacki”). Od jesieni 1942 studiował polonistykę na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego. Podczas okupacji był związany pismem „Płomienie” oraz miesięcznikiem „Droga”, który tworzyła grupa młodzieży akademickiej.
W lecie 1943 wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych AK, został podchorążym Armii Krajowej, podharcmistrzem Szarych Szeregów. Od lipca 1943 był zastępcą dowódcy 3 plutonu 3 kompanii batalionu „Parasol” Armii Krajowej. W momencie wybuchu powstania warszawskiego nie zdołał dotrzeć do swojego plutonu, walczył w pobliżu Placu Teatralnego, gdzie zginął.
- Życie i twórczość
– Krzysztof Kamil Baczyński. Culture.pl
– Krzysztof Kamil Baczyński (1921-1944). Dzieje.pl
– Krzysztof Kamil Baczyński. Biografia. Poezja.org
– Biografia Poety. Baczyński.art
– Powstańcze biogramy. https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/krzysztof-baczynski,805.html
- Wybrane utwory
– Krzysztof Kamil Baczyński. Wolne Lektury
– Wybór Wierszy. Baczyński.art
– KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI, Wiersze. Zeszyty Literackie
– Krzysztof Kamil Baczyński – wiersze. Literatura wywrota
– Twórczość Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Polonie
- Artykuły
– Optymizm i wojenna zawierucha. O wybranych lirykach Krzystzofa Kamila Baczyńskiego. Paweł Spyra
– Baczyńskiego mit początku. Marek Stanisz
– Nie tylko poeta. Rysunki Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. https://sztukipiekne.pl/nie-tylko-poeta-rysunki-krzysztofa-kamila-baczynskiego/
– Miłość w poezji Krzysztofa Baczyńskiego. Marta Nazarczuk-Błońska
– Kręgiem ostrym rozdarty na pół. O niektórych wierszach K.K. Baczyńskiego z lat 1942-1943. Tomasz Żukowski
– Barbara i Krzysztof Baczyńscy. Andrzej Komuda
- Audycje radiowe
– „Autobiografia” – słuchowisko na podstawie twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Polskie Radio
– Twórczość Baczyńskiego odczytana na nowo. Polskie Radio
– Krzysztof Kamil Baczyński. Poeta, żołnierz, powstaniec. Polskie Radio
- Filmy
– Dzień czwarty. Vod.tvp.pl
– Pojedynki stulecia. Vod.tvp.pl
– Pokolenie Kolumbów. Polska poezja
– Utwory Baczyńskiego – kontekst wojenny. Eduedu Video
– Między Arkadią a apokalipsą – wiersze Baczyńskiego. Eduedu Video
– Miłość jako ratunek przed złem świata – wiersze Baczyńskiego. Edudu Video
- Muzyka na podstawie twórczości
– Znów Wędrujemy. Grzegorz Turnau
– „Baczyński – Pieśń o szczęściu”. Czesław Śpiewa i Mela Koteluk
– Deszcze (Krzysztof Kamil Baczyński). Smutne Piosenki
– Miłość – Słońce w ramionach. Jolanta Fraszyńska i Robert Janowski
– Piosenka. Mela Koteluk & Kwadrofonik
– Krzysztof Kamil Baczyński – Elegia o chłopcu polskim. Ewa Wencel
– „Elegia o chłopcu polskim”. Grzegorz Wilk
- Krzysztof Kamil Baczyński– multimedialna strona z materiałami edukacyjnymi: scenariusze, zestawienie literatury, multimedia – WEBowadbp
- Krzysztof Kamil Baczyński – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski: https://www.youtube.com/watch?v=CSc4YSnCv8k
- Rozmowa z Wiesławem Budzyńskim, pisarzem, biografem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego: https://www.rp.pl/Literatura/308059964-Krzysztof-Kamil-Baczynski-Poeta-na-czas-prob-i-wielkich-wyborow.html?gclid=EAIaIQobChMIrYqrpqOv7gIVR–yCh0Rowr9EAAYAiAAEgJnTfD_BwE
- Niezwykła kolekcja Baczyńskiego: rękopisy, rysunki, listy: https://wyborcza.pl/5,140981,17295026.html?i=2
Źródła:
http://www.sww.w.szu.pl/index.php?id=slowo_2
Opracowanie:
Marzena Bojanowska
Agnieszka Kawałko
