WIELKANOC – TRADYCJE I OBYCZAJE

Wielkanoc to najstarsze chrześcijańskie święto. Jego data jest ruchoma, gdyż obchodzi się je w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca (zazwyczaj wypada ona między 22 marca a 25 kwietnia). Dla katolików Wielka Niedziela jest świętem najważniejszym. Upamiętnia Dzień Zmartwychwstania Pańskiego.

Święta Wielkiej Nocy są tradycyjnie czasem radości oraz zabaw na świeżym, wiosennym powietrzu. Radując się, żegnano długi, bo aż czterdziestodniowy post i świętowano Zmartwychwstanie Chrystusa. Szczęściu towarzyszyło obżarstwo i biesiadowanie z najbliższymi. I tak do dnia dzisiejszego polskie, świąteczne stoły uginają się od różnorakich specjałów.

Wielki Czwartek

Wielki Czwartek to dzień upamiętniający ostatnią wieczerzę Jezusa Chrystusa z jego uczniami, na której Jezus ustanowił dwa, ważne sakramenty: kapłaństwa i eucharystii. Wieczorem odprawiana jest uroczysta Msza Wieczerzy Pańskiej celebrująca te wydarzenia i rozpoczynająca Święte Triduum Paschalne. W Wielki Czwartek Msza jest niezwykle uroczysta, kapłani noszą złote ornaty, śpiewane są chwalebne pieśni. Nabożeństwo kończy przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji, tzw. ciemnicy.

Wielki Piątek

To dzień największej żałoby i zadumy. W tym dniu z szacunku do męczeńskiej śmierci na krzyżu Jezusa Chrystusa za grzechy całego świata w Kościołach nie odprawia się mszy świętej. Zamiast mszy, wierzący przychodzą na nabożeństwo drogi krzyżowej, obrazujące ostatnią drogę Jezusa. Tradycyjnie Wielki Piątek to dzień hołdu dla krzyża i grobu pańskiego. Żołnierze i harcerze pełnią straż przy pięknie przystrojonych grobach Chrystusa, w nocy w rzymskim Koloseum odprawiana jest uroczysta Droga krzyżowa prowadzona przez samego papieża. Nabożeństwo to transmitowane jest i oglądane przez Chrześcijan na całym świecie. Gospodynie domowe pieką drożdżowe babki, gotują szynkę i przygotowują pisanki.

Czy wiesz, że według tradycji wszelkie kulinarne przygotowania należy zakończyć z końcem tego dnia?

Dawniej w Wielki Piątek odbywały się pochody zakapturzonych pokutników. Ci na znak pokuty, głośno lamentując, biczowali się na oczach pobożnych tłumów.

Wielka Sobota – zwyczaje

Wielka Sobota to dzień oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa. W kościele trwa adoracja Grobu Pańskiego. Zazwyczaj przed południem udajemy się do Kościoła, aby poświęcić pokarmy przeznaczone na stół wielkanocny. Święconka znajdująca się w wielkanocnym koszyczku powinna zostać zjedzona następnego dnia podczas uroczystego śniadania z rodziną.

Tradycja święcenia pokarmów wywodzi się z czasów pogańskich. Kościół przystał na ten obyczaj, aby nie zniechęcić nowo pozyskanych chrześcijan.

Wielka Niedziela

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego kończy Wielki Post. Wczesnym rankiem odbywa się Msza – rezurekcja, a następnie chrześcijanie zasiadają do uroczystego, wielkanocnego śniadania. Według tradycji wielkanocny stół należy nakryć biały obrusem i udekorować bukszpanem. Na łące z zielonej rzeżuchy powinien wypasać się baranek (symbol zmartwychwstałego Chrystusa) z czerwoną chorągiewką, na której widnieje złoty krzyż. Na stole nie może zabraknąć wazonu z baziami, pierwszymi wiosennymi kwiatami oraz gałązkami zieleni. Koniecznie musi także znaleźć się talerz z pisankami. Wszystkie pobłogosławione pokarmy należy wyłożyć na półmiski tak, aby odróżniały się od niepoświęconego jedzenia. Pamiętajmy, że każdy uczestnik wigilijnego śniadania musi mieć łatwy dostęp do „Święconego”. Na osobnym talerzu powinny znaleźć się jajka pokrojone na ćwiartki i oprószone solą oraz pieprzem. Niczym wigilijnym opłatkiem, tak i kawałkami jaj, biesiadnicy powinni się podzielić, składając sobie najlepsze, świąteczne życzenia.

Lany Poniedziałek – Śmigus Dyngus

Dawniej Wielkanocny Poniedziałek polegał na biciu wierzbowymi gałązkami po nogach oraz wzajemnym oblewaniu się wodą. Miało to symbolizować wiosenne budzenie się do życia i oczyszczenie z brudu, chorób oraz grzechu. Oblewanie się wodą to typowo pogański zwyczaj, do którego Kościół podchodził z dużą niechęcią. W ustawach synodu diecezji poznańskich możemy przeczytać: „Zabraniajcie, aby w drugie i trzecie święto wielkanocne mężczyźni kobiet, a kobiety mężczyzn, nie ważyli się (…) do wody wciągać, bo swawole i dręczenie takie nie odbywają się bez grzechu śmiertelnego i obrazy imienia Boskiego”.

Wielkanoc we wszystkich krajach o korzeniach chrześcijańskich jest zdecydowanie największym, najważniejszym i najbardziej radosnym świętem. Dla wielu to również czas zadumy i czci dla Męki Pańskiej. Dla innych to przede wszystkim moment odnowy, oczyszczenia i okazja do spotkania przy rodzinnym, radosnym stole. Jednakże nie wszędzie obchodzona jest tak uroczyście, jak w Polsce.

Źródło: https://dzidziusiowo.pl/po-godzinach/dom-i-kuchnia/916-wielkanoc-tradycje-i-obyczaje

 WYSTAWA POCZTÓWEK ŚWIĄTECZNYCH

Przepiękne stare kartki potrafią oddać atmosferę świąt. Zapraszamy na wirtualną wystawę pocztówek przedwojennych dostępnych w serwisie polona.pl